Mutlu Anonim Şirketi, kurulduğu 1945 yılından itibaren Türkiye Ekonomik Kalkınma sürecinde faaliyet göstermiş ve önceleri ithalat ve ihracat işleriyle uğraşmıştır.1983 yılında, Serbest Ekonomi ve Dış Satıma önem veren politikaların uygulandığı dönemde, ulaşılmış olan üstün kalite seviyesinde, iç ve dış pazarda diğer akülere karşı üstünlük kazanmıştır. İç pazarda, tüketicinin kaliteye önem vermeye başlaması ile birlikte, pazar payımız her yıl artış göstermiş ve %40 seviyelerine çıkmıştır. İlk olarak $2 milyon olarak başlayan ihracatımız ise, kesintisiz devam etmiş ve $20 milyon seviyelerine çıkmıştır. 1996 yılında Mutlu Akü tesisleri Kartal’dan Tepeören Tuzla’ya taşınmıştır. Türk sanayisine kazandırılan bu modern tesisin büyük bölümü özkaynaklardan karşılanarak, kalan dörte birlik kısım ise halka açılma yolu ile karşılanmıştır. Halka Açılma oranı 1994 ve 1995 yıllarında toplam %25’e çıkartılarak Mutlu Akü, Halka Açık Şirket statüsüne girmiştir. Mutlu Akü, Mutlu Holding’e bağlı ve grubun ilk şirketidir. Mutlu Holding’e bağlı diğer şirketler ise; Mutlu Plastik A.Ş., Türker İzabe ve Rafine San. A.Ş. olarak sıralanır. Akümülatör üretimi Mutlu Akü’nün Tepeören’deki tesislerinde gerçekleşmektedir. Bu tesislerde Sülyen ve Mürdesenk üretimi de yapılmaktadır. Sülyen ve Mürdesenk kurşun türevi olup kristal, cam, boya ve seramik sanayiinin önemli hammaddeleri arasındadır. Aynı zamanda Kütahya – Gediz’de İzabe ve Rafineri tesisleri de faaliyet göstermektedir. Türkiye’nin, Ortadoğu’nun ve Doğu Avrupa’nın en büyük akü üreticisi olan Mutlu Akü ulaşmış olduğu kalite, kapasite ve sonsuz hizmet anlayışı yanında kuruluşunun 51’inci yılında devreye geçirilen 230 dönüm alan üzerine kurulan modern tesisleri ile kendisini yeni milenyuma adapte etmeyi başarmıştır.
1996 yılından itibaren akü üretimine Tuzla`daki tesislerinde devam eden Mutlu Akü, Doğu Avrupa ve Orta Asya`nın en büyük akü üreticisi konumundadır. Şirket, ağırlıklı olarak otomotiv sektörüne “starter” akü üretmektedir. “Starter” aküler şirket üretiminin %80`ini oluşturmakta geri kalan kısım ise “stasyoner” (sabit tesis), “Fraksiyoner” (çekici) ve madenci akülerinde oluşmaktadır.
Üretiminin yaklaşık %40`lık bölümünü ihraç eden şirket, ağırlıklı olarak BDT ülkeleri, Türki Cumhuriyetler, Rusya, Ortadoğu ve Avrupa`ya satış gerçekleştirmektedir.
Akü satışları mevsimsellik göstermekte ve yılın son çeyreğinde talepte artış yaşanmaktadır. %95 yerli üreticinin faaliyet gösterdiği akü pazarında Mutlu Akü`nün pazar payı %40 seviyelerindedir. İnci Akü ve Yiğit Akü sırasıyla diğer iki sırayı paylaşmaktadır.
Satışların otomotiv sektörüne bağlı olması nedeniyle 2001 yılı şirket açısından zor bir yıl olurken, yurt içi talepteki daralmayı ihracata yönelerek aşmaya çalışmıştır. 2003 yılıyla birlikte otomobil satışlarındaki artışa paralel olarak şirketin net satışlarında da iyileşme gözlenmiştir.
| 19451955
1958 1964
1968 1980 1981-1996 1986 1987 1988 1990 1991 1992 1994 1995 1996
1997
1998 1999 2000 2001 2002 2003 |
Mutlu Anonim Şirketi’nin kuruluşu
Akümülatör üretimine geçiş Mutlu Akü ve Malzemeleri San. A. Ş., ünvan değişikliği Sabit Tesis ve Çekici Akümülatörleri ve Motosiklet Aküsü üretimine başlangıç Akülü Madenci Lambası üretimine başlangıç Az Bakımlı Plastik Akü ve PVC Seperatör üretimi Ünlü bir Alman firma ile Know-How anlaşması Şeffaf Sabit Tesis Akümülatörleri ‘Bakım Gerektirmeyen’ Plastik Akü üretimi Plastik Sabit Tesis Blok Aküleri Selenyumlu Akü üretimi Minitrak Akü üretimine başlangıç Zarflı Akümülatör üretimi Duble Tam Bakımsız Akümülatör üretimi DQS’ten ISO 9001 Kalite Sistem Sertifikası TSE’den ISO 9001 Kalite Sistem Sertifikası Tepeören-Tuzla tesislerine taşınma ve akümülatörlerde Şarj Göstergesi Yoğun olarak renkli plastikten akümülatör üretimi TSE ve DQS’ten II. Üç yıllık ISO 9001 Sertifikası Kalsiyumlu Akümülatör üretimine geçiş Expanded Metal Technology ile akümülatör üretimi DQS ‘ten (Almanya) QS 9000 belgesi Ca-Ca Expanded akümülatör üretimi DQS ‘ten (Almanya) ISO 14001 Çevre Belgesi ISO/TS 16949 – Kalite Sertifikası |
| MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş. | MUTLU | |||
| Periyodik Tarihi Maliyetli (Seri XI No:1)Bağımsız Denetim’den | ||||
| Geçmiş | Geçmiş | |||
| AYRINTILI BİLANÇO (Milyon TL) | 31.12.2003 | 31.12.2002 | Artış-Azalış | % |
| I. DÖNEN VARLIKLAR | 33.577.395 | 22.670.255 | 10.907.140 | 67,5 |
| A. Hazır Değerler | 834.182 | 2.428.403 | (1.594.221) | 291,1 |
| 1. Kasa | 6.258 | 15.939 | (9.681) | 254,7 |
| 2. Bankalar | 773.151 | 2.245.879 | (1.472.728) | 290,5 |
| 3. Diğer Hazır Değerler | 54.773 | 166.585 | (111.812) | 304,1 |
| B. Menkul Kıymetler | 0 | 0 | 0 | |
| C. Kısa Vadeli Ticari Alacaklar | 11.980.871 | 6.957.924 | 5.022.947 | 58,1 |
| 1. Alıcılar | 5.587.068 | 3.165.716 | 2.421.352 | 56,7 |
| 2. Alacak Senetleri | 6.704.548 | 4.076.505 | 2.628.043 | 60,8 |
| 5. Alacak Reeskontu (-) | (306.875) | (280.427) | (26.448) | 91,4 |
| 6. Şüpheli Alacaklar Karşılığı (-) | (3.870) | (3.870) | 0 | 100,0 |
| D. Diğer Kısa Vadeli Alacaklar | 13.602 | 316.028 | (302.426) | 2323,4 |
| 1. Ortaklardan Alacaklar | 0 | 83.900 | (83.900) | |
| 4. Kısa Vadeli Diğer Alacaklar | 13.602 | 232.128 | (218.526) | 1706,6 |
| E. Stoklar | 19.754.520 | 12.692.512 | 7.062.008 | 64,3 |
| 1. İlk Madde ve Malzeme | 7.560.597 | 4.167.059 | 3.393.538 | 55,1 |
| 2. Yarı Mamüller | 372.910 | 230.524 | 142.386 | 61,8 |
| 3. Ara Mamüller | 3.894.559 | 3.513.787 | 380.772 | 90,2 |
| 4. Mamüller | 2.999.300 | 3.665.180 | (665.880) | 122,2 |
| 8. Verilen Sipariş Avansları | 4.927.154 | 1.115.962 | 3.811.192 | 22,6 |
| F. Diğer Dönen Varlıklar | 994.220 | 275.388 | 718.832 | 27,7 |
| II. DURAN VARLIKLAR | 34.765.315 | 27.806.169 | 6.959.146 | 80,0 |
| A. Uzun Vadeli Ticari Alacaklar | 344 | 372 | (28) | 108,1 |
| 3. Verilen Depozito ve Teminatlar | 344 | 372 | (28) | 108,1 |
| B. Diğer Uzun Vadeli Alacaklar | 0 | 0 | 0 | |
| C. Finansal Duran Varlıklar | 30 | 30 | 0 | 100,0 |
| 3. İştirakler | 30 | 30 | 0 | 100,0 |
| D. Maddi Duran Varlıklar | 34.728.944 | 27.780.937 | 6.948.007 | 80,0 |
| 1. Arazi ve Arsalar | 3.039 | 3.039 | 0 | 100,0 |
| 2. Yerüstü ve Yeraltı Düzenleri | 494.798 | 284.807 | 209.991 | 57,6 |
| 3. Binalar | 15.133.061 | 10.695.264 | 4.437.797 | 70,7 |
| 4. Makine, Tesis ve Cihazlar | 51.639.462 | 41.303.166 | 10.336.296 | 80,0 |
| 5. Taşıt Araç ve Gereçleri | 755.333 | 1.424.959 | (669.626) | 188,7 |
| 6. Döşeme ve Demirbaşlar | 1.680.196 | 1.637.203 | 42.993 | 97,4 |
| 7. Diğer Maddi Duran Varlıklar | 12.642 | 10.009 | 2.633 | 79,2 |
| 8. Birikmiş Amortismanlar (-) | (35.385.340) | (28.152.795) | (7.232.545) | 79,6 |
| 9. Yapılmakta Olan Yatırımlar | 211.520 | 360.494 | (148.974) | 170,4 |
| 10. Verilen Sipariş Avansları | 184.233 | 214.791 | (30.558) | 116,6 |
| E. Maddi Olmayan Duran Varlıklar | 28.619 | 12 | 28.607 | 0,0 |
| 1. Kuruluş ve Teşkilatlanma Giderleri | 0 | 0 | 0 | |
| 2. Haklar | 28.614 | 7 | 28.607 | 0,0 |
| 3. Araştırma ve Geliştirme Giderleri | 5 | 5 | 0 | 100,0 |
| F. Diğer Duran Varlıklar | 7.378 | 24.818 | (17.440) | 336,4 |
| 0 | ||||
| A K T İ F T O P L A M I | 68.342.710 | 50.476.424 | 17.866.286 | 73,9 |
| MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş. | 0 | |||
| Tarihi Maliyetli (Seri XI No:1)Bağımsız Denetim’den | ||||
| Geçmiş | Geçmiş | |||
| AYRINTILI BİLANÇO (Milyon TL) | 31.12.2003 | 31.12.2002 | Artış-Azalış | % |
| I. KISA VADELİ BORÇLAR | 20.600.751 | 13.680.652 | 6.920.099 | 66,4 |
| A. Finansal Borçlar | 13.150.792 | 6.118.135 | 7.032.657 | 46,5 |
| 1. Banka Kredileri | 10.928.376 | 3.568.925 | 7.359.451 | 32,7 |
| 2. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri | 2.222.416 | 2.549.210 | (326.794) | 114,7 |
| B. Ticari Borçlar | 2.674.479 | 2.682.290 | (7.811) | 100,3 |
| 1. Satıcılar | 2.674.102 | 2.682.072 | (7.970) | 100,3 |
| 4. Diğer Ticari Borçlar | 377 | 218 | 159 | 57,8 |
| 5. Borç Reeskontu (-) | 0 | 0 | 0 | |
| C. Diğer Kısa Vadeli Borçlar | 1.463.907 | 1.069.997 | 393.910 | 73,1 |
| 1. Ortaklara Borçlar | 285.171 | 168 | 285.003 | 0,1 |
| 5. Ödenecek Vergi, Harç ve Diğer Kesintiler | 991.094 | 777.056 | 214.038 | 78,4 |
| 7. Kısa Vadeli Diğer Borçlar | 187.642 | 292.773 | (105.131) | 156,0 |
| D. Alınan Sipariş Avansları | 976.429 | 2.158.353 | (1.181.924) | 221,0 |
| E. Borç ve Gider Karşılıkları | 2.335.144 | 1.651.877 | 683.267 | 70,7 |
| 1. Vergi Karşılıkları | 1.888.419 | 1.447.130 | 441.289 | 76,6 |
| 2. Diğer Borç ve Gider Karşılıkları | 446.725 | 204.747 | 241.978 | 45,8 |
| II. UZUN VADELİ BORÇLAR | 14.120.366 | 12.029.290 | 2.091.076 | 85,2 |
| A. Finansal Borçlar | 7.823.409 | 6.587.265 | 1.236.144 | 84,2 |
| 1. Banka Kredileri | 7.823.409 | 6.587.265 | 1.236.144 | 84,2 |
| B. Ticari Borçlar | 1 | 0 | 1 | 0,0 |
| 3. Alınan Depozito ve Teminatlar | 1 | 0 | 1 | 0,0 |
| C. Diğer Uzun Vadeli Borçlar | 0 | 0 | 0 | |
| D. Alınan Sipariş Avansları | 0 | 0 | 0 | |
| E. Borç ve Gider Karşılıkları | 6.296.956 | 5.442.025 | 854.931 | 86,4 |
| 1. Kıdem Tazminatı Karşılıkları | 6.296.956 | 5.442.025 | 854.931 | 86,4 |
| 2. Diğer Borç ve Gider Karşılıkları | 0 | 0 | 0 | |
| III. ÖZ SERMAYE | 33.621.593 | 24.766.482 | 8.855.111 | 73,7 |
| A. Sermaye | 2.700.000 | 2.700.000 | 0 | 100,0 |
| B. Sermaye Taahhütleri (-) | 0 | 0 | 0 | |
| C. Emisyon Primi | 201 | 201 | 0 | 100,0 |
| D. Yeniden Değerleme Değer Artışı | 24.551.488 | 18.692.022 | 5.859.466 | 76,1 |
| 1. Duran Varlıklardaki Değer Artışı | 24.551.488 | 18.692.022 | 5.859.466 | 76,1 |
| E. Yedekler | 3.374.256 | 766.822 | 2.607.434 | 22,7 |
| 1. Yasal Yedekler | 330.999 | 200.628 | 130.371 | 60,6 |
| 3. Özel Yedekler | 0 | 1.931 | (1.931) | |
| 4. Olağanüstü Yedek | 3.041.326 | 564.263 | 2.477.063 | 18,6 |
| 5. Maliyet Artış Fonu | 1.931 | 0 | 1.931 | 0,0 |
| F. Net Dönem Karı | 2.995.648 | 2.607.437 | 388.211 | 87,0 |
| G. Dönem Zararı (-) | 0 | 0 | 0 | |
| H. Geçmiş Yıllar Zararları (-) | 0 | 0 | 0 | |
| 0 | ||||
| P A S İ F T O P L A M I | 68.342.710 | 50.476.424 | 17.866.286 | 73,9 |
| MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş. | 0 | |||
| Tarihi Maliyetli (Seri XI No:1)Bağımsız Denetim’den | ||||
| Geçmiş | Geçmiş | |||
| AYRINTILI GELİR TABLOSU (Milyon TL) | 31.12.2003 | 31.12.2002 | Artış-Azalış | % |
| A. Brüt Satışlar | 112.822.175 | 86.697.161 | 26.125.014 | 76,8 |
| 1. Yurtiçi Satışlar | 76.740.677 | 55.627.828 | 21.112.849 | 72,5 |
| 2. Yurtdışı Satışlar | 35.165.309 | 30.339.454 | 4.825.855 | 86,3 |
| 3. Diğer Satışlar | 916.189 | 729.879 | 186.310 | 79,7 |
| B. Satışlardan İndirimler (-) | (760.858) | (1.230.244) | 469.386 | 161,7 |
| 1. Satıştan İadeler (-) | (286.072) | (924.642) | 638.570 | 323,2 |
| 2. Satış İskontoları (-) | (108.088) | (249.427) | 141.339 | 230,8 |
| 3. Diğer İndirimler (-) | (366.698) | (56.175) | (310.523) | 15,3 |
| C. Net Satışlar | 112.061.317 | 85.466.917 | 26.594.400 | 76,3 |
| D. Satışların Maliyeti (-) | (78.231.879) | (56.827.631) | (21.404.248) | 72,6 |
| BRÜT SATIŞ KARI (ZARARI) | 33.829.438 | 28.639.286 | 5.190.152 | 84,7 |
| E. Faaliyet Giderleri (-) | (26.200.343) | (20.589.104) | (5.611.239) | 78,6 |
| 1. Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) | (208.540) | (151.957) | (56.583) | 72,9 |
| 2. Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) | (14.508.843) | (11.598.568) | (2.910.275) | 79,9 |
| 3. Genel Yönetim Giderleri (-) | (11.482.960) | (8.838.579) | (2.644.381) | 77,0 |
| ESAS FAALİYET KARI (ZARARI) | 7.629.095 | 8.050.182 | (421.087) | 105,5 |
| F. Diğer Faaliyetlerden Gelirler ve Karlar | 1.379.834 | 635.324 | 744.510 | 46,0 |
| 1. İştiraklerden Temettü Gelirleri | 0 | 0 | 0 | |
| 2. Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri | 0 | 0 | 0 | |
| 3. Faiz ve Diğer Temettü Gelirleri | 300.283 | 12.847 | 287.436 | 4,3 |
| 4. Faaliyetle İlgili Diğer Gelirler ve Karlar | 1.079.551 | 622.477 | 457.074 | 57,7 |
| G. Diğer Faaliyetlerden Giderler ve Zararlar (-) | (447.232) | (281.986) | (165.246) | 63,1 |
| H. Finansman Giderleri (-) | (3.030.805) | (3.855.003) | 824.198 | 127,2 |
| 1. Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri (-) | (2.565.671) | (3.296.815) | 731.144 | 128,5 |
| 2. Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri (-) | (465.134) | (558.188) | 93.054 | 120,0 |
| FAALİYET KARI (ZARARI) | 5.530.892 | 4.548.517 | 982.375 | 82,2 |
| I. Olağanüstü Gelirler ve Karlar | 1.142.254 | 5.921 | 1.136.333 | 0,5 |
| 1. Konusu Kalmayan Karşılıklar | 0 | 0 | 0 | |
| 2. Önceki Dönem Gelir ve Karları | 0 | 0 | 0 | |
| 3. Diğer Olağanüstü Gelirler ve Karlar | 1.142.254 | 5.921 | 1.136.333 | 0,5 |
| J. Olağanüstü Giderler ve Zararlar (-) | (1.789.079) | (121.196) | (1.667.883) | 6,8 |
| 1. Çalışmayan Kısım Giderleri ve Zararları (-) | (1.122.162) | (107.970) | (1.014.192) | 9,6 |
| 2. Önceki Dönem Gider ve Zararları (-) | 0 | 0 | 0 | |
| 3. Diğer Olağanüstü Giderler ve Zararlar (-) | (666.917) | (13.226) | (653.691) | 2,0 |
| DÖNEM KARI (ZARARI) | 4.884.067 | 4.433.242 | 450.825 | 90,8 |
| K. Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülükler (-) | (1.888.419) | (1.825.805) | (62.614) | 96,7 |
| NET DÖNEM KARI (ZARARI) | 2.995.648 | 2.607.437 | 388.211 | 87,0 |
- MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin Bilançosunun Karşılaştırmalı Tablolar Analizi Yöntemine Göre Yorumu
MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin bilançosu sadece ana hesap gruplarının olduğu karşılaştırmalı bilanço ve gelir tablosu haline getirilerek karşılaştırmalı tablolar tekniğinin daha rahat uygulanabilmesi sağlanmaya çalışılmıştır. Karşılaştırmalı tabloda ilk bölümde bir önceki yıla göre artış ve azalışlar ikinci bölümde de yüzde olarak değişimler bulunmaktadır.
- Dönen Varlıklar ve Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Değişiklikler
| 2003 | 2002 | ARTIŞ-AZALIŞ | % | |
| I. DÖNEN VARLIKLAR | 33.577.395 | 22.670.255 | 10.907.140 | 67,5 |
| I. KISA VADELİ BORÇLAR | 20.600.751 | 13.680.652 | 6.920.099 | 66,4 |
Dönen varlıklar 2002 yılına göre 2003 yılında %67,5 artış göstermiş buna karşın Kısa Vadeli Borçlarda 2003 yılında %66,4 artış göstermiştir. Net çalışma sermayesi ise aynı dönem için negatiftir. Bu da işletmenin Kısa Vadeli yabancı kaynaklar yoluyla borçlanmaları olumlu kullandığını ve verimli alanlara yatırım yaparak dönen ve duran varlıklarını artırdığını göstermektedir.
| 2003 | 2002 | ARTIŞ-AZALIŞ | |
| I. DÖNEN VARLIKLAR | 33.577.395 | 22.670.255 | 10.907.140 |
| I. KISA VADELİ BORÇLAR | 20.600.751 | 13.680.652 | 6.920.099 |
| NET ÇALIŞMA SERMAYESİ | 12.976.644 | 8.989.603 | 3.987.041 |
İşletmenin dönen varlıkları ile kısa vadeli yabancı kaynaklarının karşılaştırılması sonucunda; her ne kadar kısa vadeli yabancı kaynaklarındaki artış hızı dönen varlıklardaki artış hızına % olarak çok yakınsa da, bu durum diğer analiz konuları dikkate alındığında işletme için olumsuz değildir.
- Dönen Varlık ve Duran Varlık hesapları arasındaki değişiklikler
| 2003 | 2002 | ARTIŞ-AZALIŞ | % | |
| I. DÖNEN VARLIKLAR | 33.577.395 | 22.670.255 | 10.907.140 | 67,5 |
| II. DURAN VARLIKLAR | 34.765.315 | 27.806.169 | 6.959.146 | 80,0 |
2003 yılında dönen varlıklarda %67,5, duran varlıklarda ise %80 lik bir artış yaşanmıştır. Dönen varlıklara göre duran varlıklarda hızlı bir artış gözlenmektedir.
Genel olarak işletmenin yabancı kaynaklarından elde ettiği kaynakları özellikle duran varlıklar için harcadığı görülmektedir. Bu da sabit sermaye yatırımları yaptığını gösterir. Uzun vadede işletme için olumlu bir gelişme olarak düşünülebilir. İşletmenin net çalışma sermayesinin negatif olması dışında Dönen ve Duran varlık kalemlerindeki gelişmenin olumlu olduğu düşünülebilir.
- Yabancı Kaynaklar ve Öz kaynaklar Arasındaki Değişiklikler
| 2003 | 2002 | ARTIŞ-AZALIŞ | % | |
| I. KISA VADELİ BORÇLAR | 20.600.751 | 13.680.652 | 6.920.099 | 66,4 |
| II. UZUN VADELİ BORÇLAR | 14.120.366 | 12.029.290 | 2.091.076 | 85,2 |
| III. ÖZ SERMAYE | 33.621.593 | 24.766.482 | 8.855.111 | 73,7 |
2003 yılında geçen yıla oranla kısa vadeli yabancı kaynaklarda %66, uzun vadeli yabancı kaynaklarda % 85 ve öz kaynaklarda da %73 lük bir artış yaşanmıştır.
işletmenin yabancı kaynakları arasında en çok artışı uzun vadeli yabancı kaynaklarında gerçekleştirdiği görülmektedir. Bu net çalışma sermayesi ve cari oran açısından olumludur. Çünkü; böylelikle işletme kısa vadede ödeme güçlüğü içine düşmeyecektir. Buna karşın Yabancı kaynaklara göre öz kaynaklardaki artış tatmin edici değildir. işletme daha çok yabancı kaynaklarındaki artışlarla varlıklar edinimlerini finanse etmiştir. Özellikle uzun vadeli kaynaklardaki artış, uzun vadede işletmenin bir ödeme güçlüğü içine düşebileceğini göstermektedir. Buna karşın hem 2003 yılında hem de 2002 yılında Öz kaynakların kaynak hesapları içindeki oranının % 50 ye çok yakındır. Bu da işletme için olumlu sayılabilecek gelişmedir.
d- Duran Varlıklar ve Öz Kaynaklar Arasındaki Değişiklikler
| 2003 | 2002 | ARTIŞ-AZALIŞ | % | |
| II. DURAN VARLIKLAR | 34.765.315 | 27.806.169 | 6.959.146 | 80,0 |
| III. ÖZ SERMAYE | 33.621.593 | 24.766.482 | 8.855.111 | 73,7 |
Duran varlıklar 2002’e göre 2003 yılında % 80 ve Öz sermaye de %73 lük bir artış göstermiştir.
işletmenin duran varlıklarındaki artış ile öz kaynakları arasındaki artış birlikte değerlendirildiğinde; öz kaynaklardaki artışın duran varlıklardaki artışı karşılamaktan uzak olduğu görülmektedir. Bu durumda işletmenin duran varlıklarındaki artışı karşılayabilmek için yabancı kaynaklarını da kullandığını göstermektedir. Daha önceki analizlerimizden de hatırlanacağı üzere özellikle uzun vadeli yabancı kaynaklarda büyük oranlı artışlar olduğu görülmekteydi. Birlikte değerlendirildiğinde; duran varlıkların kısa vadeli kaynaklar yerine uzun vadeli kaynaklarla karşılanması tercih edilen ve olumlu olarak sayılan bir durumdur. Örnek işletmemiz için de Duran Varlıkların daha çok uzun vadeli kaynaklarla finanse edilmiş olmasının olumlu olduğu düşünülmektedir.
- e) Duran Varlıklar ve Devamlı Sermaye Hesapları Arasındaki Değişiklikler
| 2003 | 2002 | ARTIŞ-AZALIŞ | % | |
| II. DURAN VARLIKLAR | 34.765.315 | 27.806.169 | 6.959.146 | 80,0 |
| II. UZUN VADELİ BORÇLAR | 14.120.366 | 12.029.290 | 2.091.076 | 85,2 |
| III. ÖZ SERMAYE | 33.621.593 | 24.766.482 | 8.855.111 | 73,7 |
Duran Varlıklar 2002’e göre 2003 yılında % 80, buna karşın Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar % 85 artış göstermiştir. Öz Kaynaklar ise; 2002’ye göre 2003 yılında % 73 artış göstermiştir. İşletmenin duran varlıklarındaki artış ile öz kaynaklar ve uzun vadeli yabancı kaynakların toplamı olan devamlı sermaye arasındaki artış birlikte değerlendirildiğinde; devamlı sermayedeki artışın duran varlıklardaki artışı rahatlıkla karşılayabildiği görülmektedir. Bu durumda işletmenin duran varlıklarındaki artışı karşılayabilmek için devamlı sermayesinin fazlasıyla yeterli olduğunu göstermektedir. Duran varlıkların devamlı sermaye ile finanse edilebilmesi bütün işlemlerde olduğu gibi örnek işletmemiz için de olumlu bir göstergedir.
f- Ticari Alacaklar ve Ticari Borçlar Arasındaki Değişiklikler
| 2003 | 2002 | ARTIŞ-AZALIŞ | % | |
| C- Kısa Vadeli Ticari Alacaklar | 11.980.871 | 6.957.924 | 5.022.947 | 58,1 |
| D. Uzun Vadeli Ticari Alacaklar | 344 | 372 | (28) | 108,1 |
| B.Ticari Borçlar | 2.674.479 | 2.682.290 | (7.811) | 100,3 |
| B. Uzun Vadeli Ticari Borçlar | 1 | 0 | 1 | 0,0 |
Kısa Vadeli Ticari Alacaklar 2002’e göre 2003 yılında % 58, Uzun Vadeli Ticari Alacaklar % 8 azalış, Buna karşın Kısa Vadeli Ticari Borçlar; binde 3 azalmış , Uzun Vadeli Ticari Borçlar ise; % 0 artış göstermiştir. Bu karşılaştırmanın amacı, kredili satışlar dolayısıyla alacaklara aktarılan finansmanın, ne kadarlık bir bölümünün satıcıları tarafından işletmeye tanındığını görebilmektir. işletmenin kısa ve uzun vadeli ticari alacaklarının artış hızı, kısa ve uzun vadeli ticari borçlarına göre çok fazladır. Bu işletme için olumsuz bir göstergedir. Çünkü; işletme kredili olarak mal satıp daha çok peşin olarak mal satın almaktadır. İşletme satış/tahsilat politikasını gözden geçirmelidir.
g- Maddi Duran Varlıklarla ve Stoklar Arasındaki Değişiklikler
| 2003 | 2002 | ARTIŞ-AZALIŞ | % | |
| E. Stoklar | 19.754.520 | 12.692.512 | 7.062.008 | 64,3 |
| D. Maddi Duran Varlıklar | 34.728.944 | 27.780.937 | 6.948.007 | 80,0 |
Stoklar 2002’e göre 2003 yılında % 64 artış göstermiştir. Buna karşın Maddi Duran Varlıklar ise; 2002’e göre 2003 yılında % 80 artış göstermiştir. Bu karşılaştırmanın amacı, stoklardaki artışın işletmenin üretim kapasitesindeki artıştan mı kaynaklandığını tespit edebilmektedir. Analizin daha anlamlı olabilmesi için maddi duran varlıklardaki yeniden değerleme artışlarının dikkate alınmaması gerekmektedir. Fiziki kapasitede artış yaratan maddi duran varlık yatırımları dikkate almak gerekmektedir. işletmenin maddi duran varlıklarında büyük oranlarda artışlar olmasına rağmen , stoklarında büyük artışlar olmadığı görülmektedir. Bu da işletmenin üretim tesislerine büyük yatırımlar yaparak stokları artırmaya çalıştığını göstermektedir. Ancak gelir tablosuna bakıldığında işletmenin satışlarını da sürekli olarak arttırdığı da görülmektedir. Bu iki veri birlikte değerlendirdiğinde işletmenin elinde çok stok tutmadığı anlaşılmaktadır. işletmenin yine de üretim kapasitesindeki büyük orandaki artışları tam olarak karşılayabilmesi için, uzun vadede yeni pazar arayışlarına girmesinde veya satış ve pazarlama politikalarını gözden geçirmesinde yarar vardır.
B- MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş. nin Bilançosunun Dikey Analiz Yöntemine Göre Yorumu
MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin2002 ve 2003 yıllarının bilanço kalemlerinde nasıl bir değişiklik söz konusu olduğunu anlamamız için ana bilanço kalemleri ve bu kalemlerin iki farklı yılda almış olduğu değerler ve bu değerlerin yüzde şeklinde ifadesi bir tablo ile gösterilerek anlaşılması ve analiz edilmesi daha kolay bir duruma getirilmiştir.
| AKTİF | 2003 | % | 2002 | % |
| Dönen Varlıklar | 33.577.395 | 49 | 22.670.255 | 45 |
| Duran Varlıklar | 34.765.315 | 51 | 27.806.169 | 55 |
| Aktif Toplam | 68.342.710 | 100 | 50.476.424 | 100 |
| PASİF | ||||
| Kısa Vadeli Borçlar | 20.600.751 | 30 | 13.680.652 | 27 |
| Uzun Vadeli Borçlar | 14.120.366 | 20 | 12.029.290 | 23 |
| Öz Sermaye | 33.621.593 | 50 | 24.766.482 | 50 |
| Pasif Toplam | 68.342.710 | 100 | 50.476.424 | 100 |
Yukarıdaki tablodan hareketle ana bilanço kalemlerinin analizi şu şekildedir.
1- 2002 yılında işletmenin varlık yapısının %45′ ini dönen varlıklardan % 55’lik kısmı duran varlıklardan oluşmaktadır. 2003 yılında işletmenin varlık yapısının % 49’sini dönen varlıklardan %51’ini duran varlıklardan oluşmaktadır. işletmenin kaynak yapısı incelendiğinde ise 2002 yılında toplam kaynakların %27’si kısa vadeli yabancı kaynaklardan, %20’lik kısmı ise uzun vadeli yabancı kaynaklardan ve %50’i öz kaynaklardan oluşmaktadır. 2003 yılında ise toplam kaynakların %30 u kısa vadeli %20’i uzun vadeli %50’inin ise öz kaynaklardan oluştuğu görülmektedir.
2002 yılında dönen varlıkların toplam varlıklar içinde oranının ( %45 ) olması tek başına olumsuz bir durum olarak düşünülemez, ancak işletmenin kaynak yapısına bakıldığında kısa vadeli yabancı kaynakların uzun vadeli yabancı kaynaklara göre yüksek olduğu anlaşılmaktadır.
Bu da işletmenin kısa vadede borç ödemesi yapacağı anlamına gelmektedir. işletmenin sağlıklı bir yapıya kavuşması için kısa vadeli borçların düşürülerek uzun vadeli borçların oranının arttırılması gerekmektedir. İşletmenin 2002 yılında varlıklarının finansmanının %50’i öz kaynaklardan sağlandığına göre işletmenin kaynak yapısının güçlü olduğunu söylemek mümkündür.
2003 yılında dönen varlıkların oranının toplam varlıklar içindeki payı %49 , duran varlıkların payı ise %51 olmaktadır. Bu durumun nereden kaynaklandığına bakıldığında ise karşımıza kısa vadeli yabancı kaynaklardaki artış göze çarpmaktadır. Bu durum işletmenin finansmanının öz kaynaklardan ziyade borçlanma ile karşılandığını göstermektedir. Ayrıca işletmenin 2003 yılında uzun vadeli yabancı kaynakların oranı ile kıyaslandığında bir miktar düştüğü görülmektedir. 2003 yılında uzun vadeli yabancı kaynakların toplam kaynaklar içindeki payının, %20’e düşmesi, işletmenin kaynak yapısının olumsuz bir yapıya doğru gittiğini gösteren başka bir faktördür.
Ayrıca 2003 yılında gelindiğinde ise dönen varlıkların toplam varlıklar içindeki payı %49’a yükselirken duran varlıkların toplam varlıklar içindeki payının ise %51’e düştüğü görülmektedir. işletmenin duran varlık oranının artışının büyük bir kısmının kısa vadeli yabancı kaynaklardan karşılandığı görülmektedir. işletmenin dönen varlıklarındaki payının 2002 yılına oranla küçük bir miktar arttığı görülmekte ancak kaynak yapısına bakıldığında uzun vadeli yabancı kaynakların oranı düşürülmüş bu borçlar kısa vadeli hale getirilmiştir .
Ayrıca işletmenin kaynak yapısında uzun vadeli yabancı kaynakların 2002 yıllına göre oranı düşerek kısa vadeli yabancı kaynakların oranında artış 0lmuştur. Bu durum işletmenin ileride borçlarını karşılamada sorun yaşayacağı anlamına gelmektedir.
C- MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.Bilançosunun Yatay (Trend) Analizi Yöntemine Göre Yorumu
MUTLU AKÜ işletmesine ait 1997 baz yıl alınmak suretiyle takip eden iki yılın bilanço kalemleri vasıtasıyla hesaplanan trend yüzdeleri ve analizi aşağıdaki şekilde olacaktır.
Trend Yüzdeleri
| 1997 | 2002 | 2003 | 2002 | 2003 | |
| Dönen Varlıklar | 22.670.255 | 33.577.395 | |||
| Duran Varlıklar | 27.806.169 | 34.765.315 | |||
| Kısa Vadeli Borçlar | 13.680.652 | 20.600.751 | |||
| Uzun Vadeli Borçlar | 12.029.290 | 14.120.366 | |||
| Öz Sermaye | 24.766.482 | 33.621.593 |
1- Dönen Varlıklar -Kısa Vadeli Borçlar:
Dönen varlıkların kısa vadeli borçlarla karşılaştırılması işletmenin borç ödeme gücünün ölçülmesinde kullanılır. Dönen varlıklar azalırken kısa vadeli borçların artması işletme açısından olumsuz bir durumdur. Kısa vadeli borçlar dönen varlıkların bünyesindeki nakit ve nakde çevrilebilir değerler ile ödeneceğine göre işletmenin borçlarını ödemede sıkıntıya düşeceğinin göstergesi olacaktır.
MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin1997 yılında dönen varlıklarını 100 olarak kabul edersek 2002 yılında dönen varlıkların değeri 139 değerine ulaşmıştır yani %39’luk bir artış söz konusu olmuştur. Aynı şekilde kısa vadeli borçlar 1997 yılı 100 kabul edildiğinde 2002’de 141 olmuştur Bu durum işletmenin dönen varlıkları artarken kısa vadeli borçları da artmıştır. Aynı şekilde MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin2003 yılında dönen varlıkları 230’a kısa vadeli borçları 234’e yükselmiştir. Yani işletmemiz dönen varlıklarındaki artışın finansmanında kısa vadeli borçları kullanmıştır. İşletme için sağlıklı olan varlık yapısındaki artışın ya öz kaynaklar vasıtasıyla yada uzun vadeli yabancı kaynaklar vasıtasıyla finanse edilmesidir.
2- Borçlar- Öz Kaynaklar
Borçlar ile öz kaynaklar arasında ilişki kurulmasında öz kaynaklar artış hızının borçlardaki artış hızından fazla olması işletme açısından arzu edilen bir durumdur. Çünkü finansman kaynakları içinde öz kaynakların yabancı kaynaklara göre daha fazla olması alacaklılar ve kredi verenler tarafından olumlu değerlendirilir bu durum işletme açısından mali gücün kuvvetli olması anlamına gelir.
MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin 1997 yılı kısa vadeli yabancı kaynakları 100 kabul edildiğinde 2002’de bu miktar 141’e 2003’da 234’e ulaşmakta yani 2002 yılında işletmenin kısa vadeli borçları artarken 2003’da temel yıl olan 1997 yılının yaklaşık iki katına çıkmaktadır. Öz kaynaklar açısından ise 2002’de 153’e 2003’da ise 275’e yükselmiştir. Bu durum MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin 2002 yılında kaynak yapısında iyileşme olduğu 2003 yılında da bunun devam ettiğini ve işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme konusunda güçlükle karşılaşmayacağı anlamına gelmektedir.
MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin uzun vadeli borçları açısından durum ise 2002 yılında 119’a yükselmiş 2003 yılında ise bu artış 356’ya çıkmıştır. 2002 yılı uzun vadeli borçlar ve öz kaynaklar kıyaslamasında olağan bir artış söz konusu iken 2003 yılında uzun vadeli yabancı kaynaklarla öz kaynaklar arasında önemli bir oransızlık göze çarpmaktadır. MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin 2003 yılında kaynak yapısı bozulmuş olup uzun vadede borçlarını ödeme noktasında güçlükle karşılaşması muhtemel gözükmektedir. Ayrıca işletmenin borçlarının öz kaynaklara göre bu derece yüksek bir artış göstermesi işletmenin borçlanabilme yani kredibilite değerinde de düşüşle karşılaşabileceği anlamına gelmektedir.
3- Maddi Duran Varlıklar -Öz Kaynaklar
Maddi duran varlıklar öz kaynaklar ilişkisinin kurulmasında her iki unsur birlikte artıyorsa duran varlıkların öz kaynaklarla finanse edildiği anlaşılır ve duran varlıkların öz kaynaklarla finanse edilmesi işletme açısından arzu edilen bir durumdur. İşletmenin 1997 yılındaki duran varlıklarını 100 kabul edersek 2002’de bunun 174’e 2003 yılında ise 451’e çıktığını görüyoruz. işletmenin duran varlıkları artarken öz kaynaklarının aynı oranda artmadığı hemen göze çarpmaktadır. işletmenin duran varlıklardaki artışının finansmanında uzun vadeli yabancı kaynakları kullandığını söylemek mümkündür. işletmenin duran varlıklardaki artışını öz kaynaklarla finanse etmesi arzulanan bir durum iken işletmenin bu artışı uzun vadeli yabancı kaynaklarla sağlamış olması olumsuz bir nitelik taşımaz. işletme için olumsuz olan duran varlıklardaki artışın kısa vadeli yabancı kaynaklarla sağlanmış olmasıdır.
D- MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin Bilançosunun Oran Analizi (Rasyolar) Yöntemine Göre Yorumu
1- MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin LiKiDiTE DURUMUNUN ANALİZİ
Likidite durumunun analizinde kullanılan oranlar işletmelerin kısa vadeli yükümlülüklerini zamanında yerine getirip getiremeyeceği konusunda bilgi veren rasyolardır,
1- Cari Oran
Cari oran Dönen varlıklar ile kısa vadeli yabancı kaynaklar arasındaki ilişkiyi gösterir. işletmenin kısa vadeli borçlarını ödem,esinde herhangi bir problemle karşılaşıp karşılaşmayacağı konusunda fikir veren bir yöntemdir.
Cari oran aşağıdaki şekilde formüle edilir.
Cari oran = Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin2002 ve 2003 yıllarına ilişkin cari oran hesaplaması aşağıdaki şekilde olacaktır.
2002 yılında MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin dönen varlıklar toplamı 22.670.255 TL Kısa Vadeli Yabancı Kaynakları 13.680.652 TL
2003 yılında MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.nin dönen varlıklar toplamı 33.577.395 TL Kısa Vadeli Yabancı Kaynakları 20.600.751TL
2002 yılı için cari oran 22.670.255 / 13.680.652=1,657,
2003 yılı için cari oran 33.577.395 / 20.600.751= 1,629
Cari oranın 2 olması genel olarak tatminkar kabul edilir. MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.açısından cari oranın 2’nin altında olsa da istenilen düzeyde olduğu söyIenebilir. Cari oran borç verenlerce yaygın olarak kullanılan bir orandır. Net işletme sermayesi de borç ödeme gücünün bir göstergesidir.
Net işletme Sermayesi = Dönen Varlıklar -Kısa Vadeli Borçlar
12.976.644= 33.577.395 – 20.600.751
işletmenin bütün kısa vadeli borçlarını ödedikten sonra diğer cari faaliyetler için kalan tutar net işletme sermayesidir.
2- Likidite (Asit Test) Oranı
Likidite oranı kriz dönemlerinde işletme satışlarının önemli ölçüde azalması halinde işletmenin kısa vadeli borçlarını ödemede zorlanıp zorlanmayacağını gösteren bir orandır. Bir başka ifade ile işletmenin bir birimlik kısa vadeli borcuna karşılık stoklar hariç kaç birimlik dönen varlığının bulunduğunu gösterir.
Likidite oranı aşağıdaki şekilde formüle edilir.
Likidite (Asit Test Oranı) = Dönen Varlıklar -Stoklar / Kısa Vadeli Yabancı kaynaklar
2002 yılında MUTLU AKÜ işletmesinin stok toplamı 12.692.512 TL
2003 yılında MUTKU AKÜ işletmesinin stok toplamı 19.754.520 TL
2002 yılı için Likidite (Asit Test) Oranı 22.670.255 – 12.692.512 / 13.680.652 = 0,73
2003 yılı için Likidite (Asit Test) Oranı 33.577.395 – 19.754.520 / 20.600.751 = 0.67
Likidite (Asit Test) Oranı’nın 1 olması yeterli kabul edilmektedir. MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.2002 ve 2003 yıllarına ilişkin Iikidite oranı normal kabul edilebilir ancak düşüktür. Bunun anlamı işletmenin elinde kriz halinde bile kısa vadeli borçlarını hiç zorlanmadan ödeyebileceği dönen varIıkları mevcuttur ancak bu kadar fazla dönen varlığın bulunması işletmenin 2003 yılında yeterince rantabl çalışmadığı noktasında ipucu vermektedir .
3- Nakit Oranı
Nakit oranı işletmenin hazır değerleri ile kısa vadeli borçlarını ne ölçüde karşılayabildiğini belirlemede kullanılır. Nakit oran gerek cari oran gerekse !ikidite oranına göre daha duyarlıdır. Bir an için faaliyetlerden sağlanan fon girişlerinin durması ve alacakların tahsil edilememesi halinde işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeyip ödeyemeyeceği konusunda fikir verir.
Nakit oranı aşağıdaki şekilde formüle edilir.
Nakit oranı = Hazır Değerler / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
2002 yılında MUTLU AKÜ işletmesinin hazır değerler toplamı 2.428.403 TL
2003 yılında MUTLU AKÜ işletmesinin hazır değerler toplamı 834.182 TL
2002 yılı için Nakit oranı 2.428.403 / 13.680.652 = 0, 171
2003 yılı için Nakit oranı 834.182 / 20.600.751 = 0 ,040
Nakit oranı ile ölçülmek istenen kısa vadeli yabancı kaynakların ne kadarlık kısmının hazır değerler ile karşılanabildiğinin belirlenmesidir. Nakit oranının 1 civarında olması yeterıi görülür. MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.2002 ve 2003 yıllarına ilişkin nakit oranı biraz düşük görünmekle birlikte herhangi bir kriz döneminde dönen varlıklar grubunda yer alan diğer kalemler vasıtasıyla kısa vadeli borçların ödenmesi noktasında işletme zorlukla karşılaşmayabilir.
11- MUTLU AKÜ İŞLETMESİNİN FiNANSAL Y APISININ ANALİZİ
Finansal yapının analizinde kullanılan oranlar işletmenin finansmanında yabancı kaynaklardan ne ölçüde yararlanıldığının göstermenin yanında işletmeye kredi veren kişi yada kuruluşların emniyet payının yeterli olup olmadığı sorusunun da cevabı olur.
1- Finansal Kaldıraç Oranı
Finansal kaldıraç oranı aktiflerin yüzde kaçının yabancı kaynaklarla finanse edildiğini gösterir. Oranın yüksek olması, kredi verenler açısından emniyet marjının dar olduğunun göstergesidir. Bu durumda yabancı kaynak maliyeti düşükse işletme finansal kaldıraç etkisinden yararlanarak daha hızlı büyüyebilir
Finansal kaldıraç oranı aşağıdaki şekilde formüle edilebilir.
Finansal Kaldıraç Oranı = Yabancı Kaynakları/Aktif Toplam
2002 yılında MUTLU AKÜ işletmesinin Yabancı Kaynaklar Toplamı 25.709.942 TL
2003 yılında MUTLU AKÜ işletmesinin Yabancı Kaynaklar Toplamı 34.721.117 TL
2002 yılı için Finansal Kaldıraç Oranı 25.709.942 / 50.476.424 = 0,509
2003 yılı için Finansaf Kaldıraç Oranı 34.721.117 / 68.342.710 = 0.508
Finansal kaldıraç oranının gelişmiş ülkelerde % 50’nin altında olması beklenir ancak Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde bu oran % 60’Iarın üzerine çıkabilmektedir. Özellikle enflasyon dönemlerinde firmalar daha hızlı borçlanma eğilimine girdiklerinden finansal kaldıraç oranı firmalar açısından tehlikeli boyutlara ulaşabilmektedir. MUTLU AKÜ işletmesinin finansal kaldıraç oranları 2002 ve 2003 yılları için makul seviyededir
2- Öz Sermayenin Aktif Toplamına Oranı
Bu oran aktiflerin yüzde kaçının işletme sahiplerince finanse edildiğini gösterir. Öz Sermayenin Aktif Toplamına Oranı aşağıdaki şekilde formüle edilebilir.
Öz Sermayenin Aktif Toplamına Oranı = Öz kaynaklar / Aktif Toplam
2002 yılında MUTLU AKÜ işletmesinin Öz Kaynaklar Toplamı 24.766.482TL
2003 yılında MUTLU AKÜ işletmesinin Öz Kaynaklar Toplamı 33.621.593 TL
2002 yılı için Öz Kaynakların 24.766.482/ 50.476.424= 0,490
2003 yılı için Öz Kaynakların 33.621.593 / 68.342.710 = 0,491
Öz Sermayenin Aktif Toplamına Oranı’nın zaman içinde yükselme eğilimi göstermesi iyi bir yönetimin belirtileri olarak kabul edilir. Oranın düşük olması ise işletmenin spekülatif finansman yollarına başvurduğunun göstergesidir bu durumda ekonominin deflasyon etkisi altında kalması fiyatlarda önemli düşmelere sebep olacağından firmanın önemli zararlarla karşılaşması söz konusu olabilecektir. MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.öz sermayenin aktif toplamına oranı 2003 ve 2003 yılları için iyi düzeydedir bu yıllarda firma finansman yolu olarak genelde kendi kaynaklarını tercih etmiş spekülatif finansman yollarına fazla başvurmamıştır.
3- Finansman Oranı
Finansman oranı işletmenin mali yeterliliğinin belirlenmesinde önemli göstergelerden birisidir. Öz kaynakların fazla olması iyi kabul edilmekle beraber işletmenin düşük maliyetle borçlanabilmesi halinde bu imkanın da firmanın karlılığı açısından gözden uzak tutulmamasında yarar vardır.
Finansman oranı aşağıdaki şekilde formüle edilebilir.
Finansman Oranı = Öz Sermaye / Toplam Yabancı Kaynaklar
2002 yılı için Finansman Oranı 24.766.482/ 25.709.942 = 0,963
2003 yılı için Finansman Oranı 33.621.593 /34.721.117 = 0.968
Finansman oranının gelişmiş ülkelerde en az bir olması genel kabul görmüştür. Oranın birden küçük olması işletme finansmanında yabancı kaynak kullanımının fazla olduğunu gösterir Bu durumda işletmenin faiz yükü artacağından alacaklılar açısından alacaklarını tahsilde problem yaşamaları mümkündür. Oranın büyük olması borçların ödenmesinde fazla bir sorunla karşılaşılmayacağının göstergesidir. MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş. 2002 ve 2003 yıllarında finansman durumu iyi düzeydedir.
4- Oto Finansman Oranı
İşletmenin işletme faaliyetleri neticesinde işletme içinde oluşturduğu kaynakları hakkında bilgi edinmek için kullanılır.
Oto finansman oranı aşağıdaki şekilde formüle edilebilir.
Oto Finansman Oranı = Kar Yedekleri -Geçmiş Yıl Zararları / Ödenmiş Sermaye
2002 yılı Oto Finansman Oranı 766.822 / 2.700.000 + .8252 = 0.82
2003 yılı Oto Finansman Oranı 3.374.256 / 2.700.000 +.8252 = 2,07
Oto Finansman Oranı 2003 yılında yükselmiştir. Oto Finansman Oranı’nın yüksek olması işIetmenin faaliyet sonucuna göre iç kaynak oluşturmada sıkıntı yaşamadığını gösterir. Oranın yüksek olması işletme Iehine yorumlanır.
5- Duran Varlıkların Devamlı Sermayeye Oranı
Bu oran Duran varlıkların ne oranda devamlı sermaye ile finanse edildiğini gösterir. Devamlı sermaye öz kaynaklarla uzun vadeli yabancı kaynakların toplamını ifade eder. Oran aşağıdaki şekilde formüle edilir.
Duran varlıkların Devamlı Sermayeye Oranı = Duran Varlıklar / Devamlı Sermaye
2002 yılında Duran Varlıkların Devamlı Sermayeye Oranı 27.806.169 / 36.795.772 = 0.755
2003 yılında Duran Varlıkların Devamlı Sermayeye Oranı 34.765.315 / 47.741.959 = 0.728
Duran varlıkların Devamlı Sermayeye Oranı’nın 1 ‘den büyük olması işletmenin duran varlıklarının finansmanında öz kaynak ve uzun vadeli yabancı kaynakların yanında kısa vadeli yabancı kaynaklardan da yararlandığını gösterir. Duran varlıklar kısa vadede kolay kolay paraya çevrilemeyeceğinden işletmenin kısa vadeli yükümlülüklerini yerine getirememesi söz konusu olabilir.
Duran varlıkların Devamlı Sermayeye Oranı’nın 1’den büyük olması işletme açısından önemli risklerin habercisi olabilir. MUTLU AKÜ işletmesinin 2002 ve 2003 yıllarında Duran varlıkların devamlı sermaye oranı birin altındadır. işletme duran varlıklar finansmanını öz kaynaklarla gerçekleştirmiş ve 2003 yılında düşük tutarda uzun vadeli yabancı kaynak kullanmıştır.
111- MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.ÇALIŞMA (FAALİYET) DURUMUNUN ANALİZİ
Aktif kıymetlerin işletme faaliyetlerinde kullanılmaları sırasında etkinlik derecelerini ölçen oranlardır. Çalışma durumunun analizinde kullanılan oranlar genelde aynı endüstri kolu içinde faaliyet gösteren işletmeleri karşılaştırmak için kullanılır.
1- Alacak Devlr Hızı Oranı
Ticari alacaklar ile net satışlar arasındaki ilişki alacak devir hıZl oranını verir. Bunun için dönem net satışlarının o dönemin alacaklarına bölünmesi gerekir. Alacak devir hızı oranı aşağıdaki şekilde formüle edilir.
Alacak Devir Hızı = Net Satışlar / Ortalama Ticari Alacaklar
2003 yılında Alacak Devir Hızı Oranı 112.061.317 / (11.980.871 + 6.957.924) / 2 = 11,83
Alacakların devir hızının sonucu ” Defa” olarak çıkar bu da ticari alacakların bir hesap döneminde kaç defa tahsil edildiğini gösterir. Alacaklar ne kadar sık tahsil edilirse o kadar iyidir.
Çünkü ticari alacakların vadelerinde kolaylıkla tahsil edildiği fonları tekrar satışa konu olup iş hacminin ve dolayısıyla karlılığın artacağı anlamına gelir.
2- Stok Devir Hızı Oranı
Dönem stokları ile net satışlar arasında kurulacak ilişki stok devir hızını bulmaya yarar. Oran aşağıdaki şekilde formüle edilebilir.
Stok Devir Hızı = Net Satışlar / Ortalama Stoklar
Bütün stoklar maliyet değeri ile kaydedildiğinden bu oran daha doğru olarak Satılan Malın Maliyeti/ Ortalama Stoklar şekIinde de bulunabilir .Ortalama stoklar Dönem başı ve Dönem sonu stoklarının toplanıp ikiye bölünmesi suretiyle bulunur.
2003 yılında Stok Devir Hızı Oranı 112.061.317 / (19.754.520 + 12.692.512 ) / 2 = 4.82
Stok Devir Hızı Oranı, stokların bir yıl içinde kaç kez satılıp paraya çevrildiğini gösterir. Stok devir hızı yüksek olan bir işletmenin rekabet gücü artar çünkü düşük fiyatla mal satarak satış hacmini genişletebilir bu da işletmenin toplam karlılığını arttırır. Oranın düşük olması ise stokların muhafaza ve sigorta giderlerini artıracağından işletmenin karlılığı olumsuz etkilenecektir. Ayrıca uzun süre stokta bekleyen malların fiziki vasfını kaybedebileceği de gözden uzak tutulmamalıdır. MUTLU AKÜ işletmesinin 2002 ve 2003 yıllarındaki stok devir hızı düşüktür.
- MUTLU AKÜ VE MALZEMELERİ SANAYİ A.Ş.KARLlLlK DURUMUNUN ANALİZİ
Karlılık oranları işletmenin faaliyetleri sonucunda ulaştığı başarı seviyesini gösteren oranlardır. Karlılık oranları ortaklar ve potansiyel yatırımcılar tarafından öncelikle göz önünde bulundurulan oranlardır. Karlılık oranları değerlendirilirken aynı sektör içinde faaliyet gösteren diğer firmaların karlılık oranları ile karşılaştırmalar yapılır. işletmenin gerek bir bütün olarak tüm faaliyetlerinde karlı çalışıp çalışmadığının belirlenmesinde, gerekse her bir temel faaliyetin verimliliğinin ölçülüp değerlendirilmesinde Karlılık oranlarından yararlanılır.
1- Brüt Kar Oranı
Brüt kar oranı işletmenin gayri safi rantabilitesi hakkında bilgi verir. Brüt kar oranı aynı sektörde faaliyet gösteren diğer firmaların karlılık oranları ile karşılaştırılmak suretiyle değerlendirilir. Oranın yüksek olması işletme lehine yorumlanır.
Brüt kar oranı aşağıdaki formül yardımıyla hesaplanır.
Brüt Satış Kar Oranı = Brüt Satış Karı / Net Satışlar
2002 yılında Brüt Satış Kar Oranı 28.639.286 / 85.466.917 = 0,335
2003 yılında Brüt Satış Kar Oranı 33.829.438 / 112.061.317 = 0,30
Brüt kar oranı, yüzde şeklinde hesaplanır. Faaliyet konusunda net satışların yüzde kaçı oranında brüt kar elde edildiğini gösterir. Diğer bir ifade ile bu oran satılan malların maliyeti düşüldükten sonra kalan brüt faaliyet karı yüzdesini gösterir. MUTLU AKÜ işletmesinin 2002 ve 2003 yıllarında brüt karlılık oranı iyi durumdadır 2003 yılında ise faaliyet giderleri arttığı için diğer yıllara göre kısmi bir düşüş gözlemlenmektedir
2- Faaliyet Karı Oranı
Faaliyet karı oranı yüzde şeklinde hesaplanır ve faaliyet karının net satışların yüzde kaçı oranında gerçekleştiğini gösterir. Faaliyet karı oranı aşağıdaki formül yardımı ile hesaplanır.
Faaliyet Karı Oranı = Faaliyet Karı / Net Satışlar
2002 yılında Faaliyet Karı Oranı 8.050.182 / 85.466.917= 0, 094
2003 yılında Faaliyet Karı Oranı 7.629.095 / 112.061.317= 0,068
Yüksek bir faaliyet kar oranı işletmenin ana faaliyet konusunda başarılı olduğunu gösterir. Söz konusu oranın faaliyet dışı gider ve zararlar ile vergiyi karşıladıktan sonra yeterli ölçüde dönem net karı bırakması önemlidir. MUTLU AKÜ işletmesinin 2002 yılında düşüktür, 2003 yılında düşüş devam etmiştir bunda faaliyet giderleri artarken net satışların bu artışı aynı nispette takip edememesinin etkisi vardır.
3- Net Kar Oranı
Dönem net karı oranı faaliyet karı elde etmiş bir işletmede net satışların yüzde kaçlık bir dönem net karı içerdiğini gösterir.
Net kar oranı aşağıdaki şekilde formüle edilebilir.
Dönem Net Karı Oranı = Dönem Net Karı / Net Satışlar
2002 yılında Dönem Net Karı Oranı 2.607.437 /85.466.917= 0,030
2003 yılında Dönem Net Karı Oranı 2.995.648 / 112.061.317= 0,02
Bu oran faiz ve vergilerde dahil olmak üzere bütün giderler karşılandıktan sonraki net satışların karlılık yüzdesini verir. Önemli olan dönem net karının faaliyet karından mümkün 0lduğunca büyük pay almasıdır çünkü ancak bu durumda karın devamlılığından bahsedebilmek mümkün olur. Dönem net karının büyük çıkması işletme açısından olumludur ancak net kar oranı için kesin bir şey söyleyebilmek için aynı sektörde faaliyet gösteren diğer firmaların karlılık oranları ile karşılaştırma yapılması yerinde olur.
4- Öz Kaynakların Amortisman Oranı
Öz kaynakların amortisman oranı kar ile sermaye arasındaki ilişkiyi gösteren oranlardandır işletmenin elindeki öz ve yabancı kaynakların verimliliğini ölçmede kullanılan oranlar bu grupta toplanır. Öz kaynakların amortisman oranı aşağıdaki şekilde formüle edilir.
Öz Kaynakların Amortisman Oranı = Dönem Net Karı / Özkaynaklar
2002 yılında Öz Kaynakların Amortisman Oranı 2.607.437 / 24.766.482 = 0,105
2003 yılında Öz Kaynakların Amortisman Oranı 2.995.648 / 33.621.593 = 0,089
Öz kaynakların amortisman oranı, dönem net karının öz kaynakların yüzde kaçı oranında gerçekleştiğini gösterir. Öz kaynakların amortisman oranı her şeyden önce işletmenin ve doIayısıyla yöneticilerin başarısının bir göstergesidir. Diğer taraftan faizler ve vergiler karşılandıktan sonra işletme sahip ve ortaklarına kardan ne kaldığı yine bu oran ile ölçülmüş olur. Üretim işletmelerinde Öz kaynakların amortisman oranının % 13 ile % 15 arasında olması yeterli kabul edilir. MUTLU AKÜ işletmesinin bu açıdan 2002 yılında durumu iyi olmakla beraber 2003 yılında büyük bir düşüş yaşandığı görülmektedir.
İŞLETME ÖĞRENCİLERİ 